| การแปลงเพศปลานิล คือ การทำให้ปลานิลเป็นเพศใดเพศหนึ่งเพียงเพศเดียว ในที่นี้คือการทำให้ปลานิลที่ฟักออกมาเป็นเพศผู้ ทั้งนี้เนื่องจาก ปลานิลเพศผู้โตเร็วกว่าปลานิลเพศเมีย และปลานิลเพศเมียแพร่ขยายพันธุ์ ในบ่อ ทำให้ปลาแน่นบ่อ การเจริญเติบโตไม่ดีเท่าที่ควรปลานิลจะสมบูรณ์เพศสามารถสืบพันธุ์ วางไข่ได้เมื่ออายุประมาณ 6 เดือน หรือเร็วกว่านั้น การแปลงเพศปลานิล ทำโดยการให้กินอาหารผสมฮอร์โมนเพศผู้ 17 – แอลฟา เมทิลเทสโทสเตอโรน (17 – α methyltestosterone) ที่อัตราความเข้มข้น 60 มิลลิกรัมต่ออาหาร 1 กิโลกรัม
การเลี้ยงพ่อแม่พันธุ์ แยกพ่อแม่พันธุ์ (นิยมใช้ปลาขนาด 150-250 กรัม)ไปขุนในกระชังขนาด 5×8 เมตร เป็นเวลา 20 วัน แล้วจึงนำมาเพาะพันธุ์ในกระชังขนาด 5×8 เมตร เป็นเวลา 7 – 10 วัน ในอัตราส่วนเพศผู้ : เพศเมีย เท่ากับ 1 : 2 จำนวน 150 ตัวต่อกระชัง ให้อาหารเม็ดโปรตีน 30% วันละ 2ครั้ง การนำไข่ออกจากปากแม่ปลา สามารถทำได้ทุก 5 – 7 วัน โดยการเปิดปากปลาตัวเมียทีละตัว และเปลี่ยนแม่ปลาที่วางไข่ออกทุกครั้งที่นำไข่ออกจากปากปลา เมื่อใช้แม่ปลาชุดใหม่ทดแทนจะให้ผลผลิตที่สูงขึ้น |
|
| การฟักไข่และการอนุบาล ไข่ที่นำออกจากปากแม่ปลา จะแยกออกเป็นระยะต่างๆ ของการพัฒนา โดยแบ่งออกเป็น 5 ระยะ คือ
1. ระยะที่ 1 ไข่มีสีเหลืองอ่อน ยังไม่มีการพัฒนาใด ๆ 2. ระยะที่ 2 ไข่มีสีเหลืองเข้ม มีจุดดำรอบ ๆ ไข่ เห็นการพัฒนาของตาเป็นจุดดำ 2 จุด 3. ระยะที่ 3 ไข่พัฒนาจนสังเกตเห็นส่วนตาและหางชัดเจน สีของไข่เป็นสีน้ำตาล ไม่เคลื่อนไหว 4. ระยะที่ 4 ลูกปลาฟักออกเป็นตัวแล้ว แต่ถุงไข่แดงยังไม่ยุบ เริ่มมีการเคลื่อนไหว 5. ระยะที่ 5 ลูกปลาฟักออกเป็นตัว และถุงไข่แดงยุบแล้ว สามารถว่ายน้ำได้ ระบบเพาะฟักปลานิลแปลงเพศ1. ทำการล้างไข่ปลาเพื่อแยกสิ่งสกปรกออก โดยล้างในน้ำสะอาดที่มีน้ำไหลวน 2. แยกไข่ปลาออกจากสิ่งสกปรกโดยใช้น้ำเกลือเข้มข้นโดยไข่จะลอยง่ายต่อการแยกและเป็นการฆ่าเชื้อด้วย 3. นำไข่ไปฟักในกรวยฟักไข่และในถาดอนุบาลและใช้เวลาอนุบาลในถาดประมาณ 3-7 วัน (เมื่อ yolk หรือถุงไข่แดงเริ่มยุบ) จึงเริ่มให้กินอาหารผสมฮอร์โมนเพื่อแปลงเพศ |
|
| การเตรียมอาหารผสมฮอร์โมน 1. สารละลายฮอร์โมน นิยมเตรียมสารละลายความเข้มข้น 500 ส่วนในล้านส่วน (500 ppm) เป็นสาร
ละลายเก็บไว้สำหรับใช้ผสมอาหาร การเตรียมสารละลาย เตรียมโดย– ชั่งฮอร์โมน 17 MT น้ำหนัก 0.5 กรัม – เติมเอทิลแอลกอฮอล์ปริมาตร 1 ลิตร คนให้เข้ากัน (หมายเหตุ สารละลายฮอร์โมนสามารถเก็บไว้ได้เป็นเวลานานโดยเก็บในขวดสีชา แช่ในตู้เย็น ) 2. อาหารผสมใช้อนุบาลลูกปลานิลเพื่อแปลงเพศประกอบด้วย – รำละเอียด 1 ส่วน โดยน้ำหนัก – ปลาป่น 3 ส่วน โดยน้ำหนัก 3.อาหารผสมฮอร์โมนสำหรับใช้อนุบาลลูกปลานิลเพื่อแปลงเพศ (60 มิลิกรัม/อาหาร 1 กิโลกรัม) เตรียมโดย – นำสารละลายฮอร์โมนที่เตรียมไว้ 120 ซีซี เติมเอทิลแอลกอฮอล์ 120 ซีซี จะได้สารละลายฮอร์โมน 240 ซีซี– นำสารละลายฮอร์โมน 240 ซีซี ผสมในอาหารผสม 1 กก. ให้ทั่ว ผึ่งลมให้แห้งและเก็บในตู้เย็น การอนุบาลลูกปลานิล จะอนุบาลในกระชัง ขนาด 2×5 เมตร จำนวน 10,000 ตัวต่อกระชัง ให้อาหารที่ผสมฮอร์โมนวันละ 4-6 ครั้ง เป็นเวลา 21 วัน การให้อาหารลูกปลานิลแปลงเพศ ควรให้อย่างน้อย 5 ครั้ง /วัน อัตราให้ สัปดาห์ที่ 1 ให้อาหาร 30 % ของน้ำหนักตัว สัปดาห์ที่ 2 ให้อาหาร 20 % ของน้ำหนักตัว สัปดาห์ที่ 3-4 ให้อาหาร 15 % ของน้ำหนักตัว |
