ชื่อไทย หมูขาว หมูหางแดง หมูหางเหลือง
ชื่อสามัญ Yellow – Tail botia
ชื่อวิทยาศาสตร์ Botia modesta
ถิ่นอาศัย ในแหล่งน้ำไหลตามแม่น้ำ ลำคลอง และหนองบึง ซึ่งทางน้ำเชื่อมกับแม่น้ำ พบมากในภาคกลาง ภาคเหนือ และตะวันออกเฉียงเหนือของประเทศไทยอยู่รวมกับปลาหมูชนิดอื่น ๆ
อาหารธรรมชาติ ตัวอ่อนของแมลงในน้ำ ตัวหนอน สัตว์น้ำขนาดเล็กอื่นๆ และซากสัตว์ประโยชน์ นิยมเลี้ยงเป็นปลาสวยงาม เนื้อมีรสชาติดีแลบะใช้ปรุงอาหารได้
ลักษณะทั่วไป ปลาหมูขาวมีลักษณะลำตัวจากปลายจะงอยปากถึงโคนครีบหางเป็น 2.5 – 2.9 เท่าของความกว้างลำตัว ลำตัวเป็นสีเทาหรือเทาอมเขียว บริเวณด้านหลังสีเข้มกว่าลำตัว ด้านท้องสีอ่อนหรือขาว บริเวณโคนหางมีจุดสีดำ จะงอยปากค่อนข้างยาว ปลายจะงอยปากมีหนวด 2 คู่ และมุมปากมีหนวดอีก 1 คู่ ปากอยู่ปลายสุดและอยู่ในระดับต่ำ ส่วนหัวมีหนามแหลมปลายแยกเป็น 2 แฉก ครีบทุกครีบไม่มีก้าน ครีบแข็ง ครีบหลัง ครีบก้น และครีบหางมีสีเหลืองจนถึงสีส้มหรือแดง เฉพาะครีบหางจะมีสีสดกว่าครีบอื่น ๆ ครีบอกและครีบท้องมีสีเหลืองจาง ครีบหลังมีจำนวนก้านครีบ 9 อัน ครีบก้น 8 อัน ครีบอก 12 – 15 อัน และครีบท้อง 7 – 9 อัน ปลาหมูขาวมีขนาดใหญ่ที่สุดในสกุลปลาหมูที่พบในประเทศไทย เท่าที่เคยพบมีขนาด 23.5 เซนติเมตร แต่ขนาดที่พบโดยทั่วไปมีความยาวเฉลี่ย 10 – 25 เซนติเมตร ลักษณะของลูกปลาหมูขาวขนาดเล็กจะแตกต่างกับปลาชนิดอื่นๆ คือ ส่วนหลังจะโค้งลาดเหมือนพ่อแม่ปลา และบริเวณกลางลำตัวจะมีลักษณะสีดำทอดไปตามความยาวของตัวปลา เมื่ออายุได้ 45 – 60 วัน และแถบสีดำที่พาดขวางลำตัวจะหายไปเมื่อลูกปลาโตขึ้นหรือมีอายุประมาณ 5 เดือน บุญยืนและวัฒนา (2533)
การสืบพันธุ์/เพาะพันธุ์ ฤดูการผสมพันธุ์ของปลาหมูขาว ตามธรรมชาติจะอยู่ช่วงฤดูร้อนต่อฤดูฝนประมาณเดือน มีนาคม – กันยายน คัดเลือกแม่พันธุ์ปลาหมูขาวที่สมบูรณ์ที่สุดโดยสังเกตลักษณะของท้อง ซึ่งจะอูมเป่งและช่อเกิดสีชมพูเรื่อ ๆ ส่วนปลาตัวผู้จะมีขนาดเล็กกว่าและลำตัวเพรียวกว่า บีบที่ช่องเปิดเบา ๆ จะมีน้ำเชื้อสีขาวขุ่นไหลออกมา ใช้ต่อมใต้สมองปลาไนฉีดครั้งเดียวในจำนวน 1.5 เท่า ฉีดเข้ากล้ามเนื้อเพศเมีย ทิ้งไว้ 6 ชั่วโมง นำปลามารีดไข่ผสมน้ำเชื้อ ไข่จะมีลักษณะกลมสีเทาอมเขียวใกล้เคียงลักษณะไข่ปลาตะเพียน ไข่เป็นประเภทครึ่งลอยครึ่งจม ไข่ปลาหมูขาวใช้เวลาฟัก 12 ถึง 18 ชั่วโมง ในตู้กระจกที่อุณหภูมิของน้ำประมาณ 27 องศาเซลเซียส
การอนุบาลลูกปลา
นำ ลูกปลาหมูขาวที่ฟักออกเป็นตัวแล้ว มาอนุบาลต่อในมุ้งโอล่อน ขนาด 1 X 1 เมตร2 ซึ่งแขวนไว้ในบ่อซีเมนต์ขนาด 2 X 5 เมตร2 ในโรงเพาะฝักเมื่อลูกปลาอายุ 3 วัน ถุงอาหารยุบจึงเริ่มให้ไข่ต้มสุกบดละเอียดละลายน้ำสาดให้กินวันละ 5 ครั้ง ถ่ายน้ำ 1 ใน 3 ของบ่อทุกวัน ตอนเช้าของวันที่ 7 จึงเริ่มให้ไรแดงมีชีวิตเป็นอาหารวันละ 3 ครั้ง โดยใช้แก้วใสตักน้ำในมุ้งอนุบาลตรวจความหนาแน่นของไรแดงอยู่เสมอ เพื่อให้พอเพียงกับความต้องการของลูกปลา ลักษณะของลูกปลาหมูขาวขนาดเล็กจะแตกต่างกับปลาชนิดอื่นคือ ด้านหลังจะโค้งลาดเช่นพ่อแม่พันธุ์ และบริเวณลำตัวจะมีสีดำทอดไปตามความยาวของตัวปลา เมื่ออายุได้ 20 วัน จะพบแถบสีดำพาดขวางลำตัวประมาณ 7 – 8 แถบ และสีลำตัวจะออกสีเหลืองอ่อน ๆ ลูกปลาจะมีลักษณะเหมือนพ่อแม่พันธุ์ เมื่ออายุได้ประมาณ 45 – 60 วัน และสีดำที่พาดขวางลำตัวจะหายไปเมื่อลูกปลาโตขึ้น หรืออายุได้ประมาณ 5 เดือน
