ปลาม้าลายมีแหล่งกำเนิดในอินเดียตะวันออก เป็นปลาที่นิยมเลี้ยงกันแพร่
หลายที่สุด การที่เรียกปลาชนิดนี้ว่าม้าลาย ก็นับว่าเหมาะสมกับลักษณะของปลาย่าง
ยิ่ง ปลาม้าลายมีแถบดำสามแถบพาดยาวไปตามลำตัว ตั้งแต่หัวจรดหาง ซึ่งแถบดำนี้
ตรงกันข้ามกับแถบบนตัวม้าลาย ปลาม้าลายเป็นปลาที่ว่องไวทั้งในการว่ายน้ำและการ
แพร่พันธุ์ปลาม้าลายผสมพันธุ์กันด้วยความรวดเร็วมาก ขณะที่มันว่ายไปตาม
ความยาวของตู้เลี้ยงก็จะปล่อยไข่ออกมา ไข่ก็จะร่วงพรูลงสู่ก้นตู้เลี้ยง ในตู้ปลา
ขนาดกลางที่ใส่น้ำสูง 20 ซม. ปลาม้าลายจะว่ายรอบตู้ปลาได้สองรอบอย่างสบาย ๆ
ก่อนไข่ที่มันปล่อยออกจากท้องจะตกถึงพื้นก้นตู้เลี้ยง นี่เป็นปัญหาของนักเลี้ยงปลา
เพราะเมื่อแม่ปลาว่ายมาพบไข่มันก็จะกินไข่ทันที แล้วก็ปล่อยไข่ชุดต่อไปออกมาอีก
เมื่อว่ายกลับมาพบไข่ก็จะกินอีก นักเลี้ยงปลาได้ค้นหาวิธีป้องกันไข่ปลาม้าลายเพื่อ
ไม่ให้ตกเป็นอาหารของตัวแม่ และมีอีกหลายวิธีทั้งนี้แล้วแต่ความคิดของผู้เลี้ยง
วิธีหนึ่งที่ใช้ได้ผลมากแล้วก็คือเป็นวิธีสังเกตเพศปลาม้าลายได้อีกวิธีหนึ่ง หลังจาก
ปล่อยปลาตัวเมียลงในตู้แล้วหนึ่งหรือสองวัน จึงจับปลาตัวผู้ที่ว่องไวและแข็งแรง
ใส่ลงไปสามหรือสี่ตัว อย่าเลือกปลาตัวผู้ที่ไม่ยอมเข้ากับฝูงใส่ลงไปในตู้เพาะพันธุ์เพราะมันจะไม่ช่วยในการผสมพันธุ์แล้วมันยังจะคอยกินไข่ที่ตัวเมียไข่ออกมาด้วย
การที่ใส่ปลาตัวผู้ สามหรือสี่ตัวลงไปในตู้เพาะพันธุ์นั้น มีเหตุผลอยู่ 2 ประการคือ
ประการแรก เพื่อสังเกตว่า ตัวไหนบ้างที่ไม่ยอมว่ายเข้าฝูง จะได้จับออก
ได้ทันท่วงที
ประการที่สอง สมมุติว่าเราดูเพศปลาได้อย่างถูกต้องการที่ใส่ปลาตัวผู้
ลงไปสามหรือสี่ตัวก็เพื่อให้ไข่ที่ปลาตัวเมียปล่อยออกมาได้ผสมทั่วถึงหมดทุกฟอง ถ้าใส่
ปลาตัวผู้เพียงตัวเดียว ตัวเมียอาจวางไข่มากเกินไปจนน้ำเชื้อปลาตัวผู้ผสมไม่ทั่วถึง
หมดทุกฟอง
ภายหลังที่วางไข่แล้ว ท้องของปลาตัวเมียจะแห้ง ตักปลาทุกตัวออกจากตู้
ไปใส่ไว้ในตู้เลี้ยงตามเดิม ในตู้ที่มีไข่ปลาอยู่ รักษาน้ำให้มีอุณหภูมิ 24 องศาเซลเซียส
56 ชั่วโมงต่อมา ไข่ก็จะกลายเป็นตัวอ่อน ลูกปลาจะโตเร็วมาก ถ้าได้กินอาหารสด เช่น
ลูกไร หลังจากลูกปลาอายุได้ 3 สัปดาห์หรือ 1 เดือน ระยะนี้อาจเปลี่ยนอาหารจาก
ไรน้ำมาเป็นลูกน้ำหรืออาหารแห้งได้ลูกปลาม้าลาย เลี้ยงรวมกับปลาอื่นที่โตกว่าเช่น ปลากระดี่จะโตช้ามาก
วิธีที่ดีที่สุดคือ แยกเลี้ยงต่างหาก
ตั้งตู้ขนาดจุน้ำ 75 ลิตร ไว้ใกล้หน้าต่าง แสงแดดจะช่วยให้สาหร่ายและ
สิ่งมีชีวิตเล็ก ๆ ในตู้ ซึ่งเป็นอาหารของปลาเจริญเติบโตได้ดี ใส่น้ำในตู้ลึกไม่เกิน 10 ซม.
ไม่ใส่ทรายหรือต้นไม้น้ำอื่นอีก แต่ใส่กรวดก้อนใหญ่แทน กรวดยิ่งใหญ่ยิ่งดีแต่ที่นับว่า
เหมาะที่สุดควรมีเส้นผ่าศูนย์กลางประมาณ 25 ซม. ฆ่าเชื้อโรคก้อนกรวดก่อนด้วยการ
ต้มในน้ำเดือดเป็นเวลา 20 นาที แล้วปล่อยให้ก้อนกรวดเย็นอย่างช้า ๆ อย่าหย่อน
ก้อนกรวดที่ต้มจนร้อนลงในน้ำเย็น เพราะวิธีนี้จะทำให้ก้นกรวดแตกร้าว เมื่อก้อนกรวด
เย็นดีแล้วจึงใส่ลงในตู้ปลาให้สูงขึ้นจากพื้นตู้ 2-3 ซม. ให้ตู้ถูกแสงแดดโดยตรงวันละ
2-3 ชั่วโมง เป็นเวลา 3 วัน จึงจับปลาม้าลายตัวเมียมาใส่
ปลาม้าลายตัวเมียจะมีลำตัวกลมสั้นกว่าตัวผู้อย่างเห็นได้ชัด และเมื่ออยู่รวม
กันเป็นฝูง ตัวผู้จะว่ายไล่ตัวเมียอยู่เสมอ