ภาชนะสำหรับใช้เลี้ยงปลาทอง

 ภาชนะสำหรับใช้เลี้ยงปลาทองขึ้นอยู่กับผู้เลี้ยงและวัตถุประสงค์ในการเลี้ยง คนเลี้ยงปลาทองเพื่อความเพลิดเพลินหรือเป็นเครื่องประดับบ้านนิยมเลี้ยงใน ตู้กระจก กลุ่มนี้จะไม่เน้นลักษณะความสวยงามของปลาทองเฉพาะพันธุ์ อีกกลุ่มเป็นนักเลี้ยงปลาทองที่หลงใหลความสวยงามของตัวปลา กลุ่มนี้จะเลือกสรรแต่เฉพาะปลาที่มีลักษณะถูกต้องและสมบูรณ์มาเลี้ยง  และจะเลี้ยงไว้ในอ่างเพราะรู้ว่าความงดงามของปลาทองจะแสดงออกอย่างเด่นชัดก็ ต่อเมื่อมองจากด้านบน รู้ว่าเลี้ยงปลาทองในอ่างปลาจะมีลักษณะสวยกว่าภาชนะอย่างอื่น ส่วนอีกพวกคือนักเพาะพันธุ์ปลามืออาชีพ นิยมเลี้ยงปลาในบ่อ ทั้งที่ทราบดีอยู่แล้วว่าคุณภาพปลาจะด้อยลง เนื่องจากจำนวนลูกปลาที่เพาะพันธุ์ได้แต่ละครอกมีจำนวนมากไม่สะดวกที่จะแยกปลามาเลี้ยงไว้ในอ่างขนาดเล็กได้ ภาชนะแต่ละชนิดก็มีข้อดีข้อเสียแตกต่างกันไป

ตู้ปลา
เป็นภาชนะที่นักเลี้ยงปลาทั่วไปนิยมใช้มากที่สุด เนื่องจากช่วยให้มองเห็นปลาได้ทุกมุม  สามารถตกแต่งให้สวยงามได้ตามใจชอบ และมีอุปกรณ์อำนวยความสะดวกในการเลี้ยงมากมาย ไม่จำเป็นต้องเปลี่ยนถ่ายน้ำบ่อย แต่ตู้ปลาก็มีข้อเสียสำหรับการเลี้ยงปลาทอง  เนื่องจากมีระดับน้ำสูงทำให้ปลาเสียรูปทรงที่ดี เช่น ถ้าเป็นลุกปลาที่มีหัวบนวุ้น แรงกดของน้ำจะทำให้วุ้นไม่ค่อยขึ้น ส่วนปลาที่มีลักษณะตาพิเศษ เช่น  ปลาทองตาลูกโป่ง ลูกโป่งจะไม่ค่อยขึ้น ปลาทองตาโปน ลูกตาก็จะไม่ค่อยโปนออกมา เป็นต้น

อ่างปลา
อ่างที่ใช้เลี้ยงปลาทองในปัจจุบันมีจำหน่ายเป็นแบบสำเร็จรูป เป็นทรงสี่เหลี่ยมจัตุรัสหรือสี่เหลี่ยมผืนผ้าที่มีด้านข้างบานออก ทำให้ขอบอ่างกว้างกว่าส่วนฐาน เพื่อป้องกันปลาทองว่ายชนขอบอ่างเกิดการบาดเจ็บ โดยเฉพาะอย่างยิ่งปลาทองที่มีลักษณะตาพิเศษ
นอกจากรูปทรงดังกล่าวแล้วอ่างเลี้ยงปลาทองสำเร็จรูปยังผลิตออกมาให้มีความ สูงพอเหมาะกับการเลี้ยงปลาทองโดยเฉพาะไม่ทำให้ปลาทองเสียรูปทรงที่สวยงาม สะดวกต่อการทำความสะอาด และเปลี่ยนถ่ายน้ำ  ข้อเสียคือ แต่ไม่สามารถมองเห็นความงามของปลาทองทางด้านข้างได้
อ่างเลี้ยงปลาทองที่นิยมใช้กันมี 2 แบบ คือ อ่างซีเมนต์ และ อ่างไฟเบอร์กลาส

อ่างซีเมนต์
เป็นอ่างหล่อขึ้นจากปูนซีเมนต์ นิยมใช้กันมากเพราะราคาไม่แพงมีความคงทนเก็บความชื้นได้ดี ช่วยอุณหภูมิของน้ำเปลี่ยนแปลงได้อย่างช้า ๆ แต่มีข้อเสียที่น้ำหนักมาก  เคลื่อนย้ายลำบาก ทำความสะอาดยาก เนื่องจากพื้นผิวปูนซีเมนต์มีรูพรุน และมุมอ่างด้านนอกมีความคม ถ้าเดินชนอาจบาดเจ็บถึงเลือดออก
อ่างซีเมนต์ชื่อมาใหม่ ๆ ยังใช้เลี้ยงปลาไม่ได้ ต้องเอามาล้างทำความสะอาดแล้วแช่น้ำทิ้งไว้อย่างน้อย 1 สัปดาห์ เพื่อกำจัดคราบปูนซีเมนต์ ให้หมดเสียก่อน มิฉะนั้นคราบปูนที่ละลายอยู่ในน้ำจะกัดผิวปลาทองจนทำให้ปลาป่วยหรือตายได้ หรือถ้าต้องการใช้อ่างเร็วก็อาจใช้น้ำส้มสายชูทาอ่างด้านในให้ทั่วทิ้งไว้ประมาณ 10 นาที แล้วทาซ้ำอีกครั้ง ปล่อยทิ้งไว้  10 นาที จากนั้นก็ล้างออกด้วยน้ำสะอาด จนหมดกลิ่นน้ำส้มสายชูแล้วใส่น้ำให้เต็มอ่างแช่ทิ้งไว้อีก 1-2 วัน จึงค่อยถ่ายน้ำทิ้งก่อนนำไปใช้เลี้ยงปลาทอง

อ่างไฟเบอร์กลาส
อ่างไฟเบอร์กลาสกำลังได้รับความนิยมเพิ่มขึ้นเรื่อย ๆ เนื่องจากมีน้ำหนักเบา เคลื่อนย้ายสะดวก มุมอ่างไม่คม สีสันสวยงาม มีความคงทนพอ ๆ กับอ่างซีเมนต์ แต่เสี่ยทีราคาค่อยข้างสูง นักเลี้ยงปลาอาชีพจึงไม่นิยมใช้
อ่างไฟเบอร์กลาสที่ซื้อมาใหม่ ก่อนนำมาใช้เลี้ยงปลาจะต้องทำความสะอาดให้หมดกลิ่นสารเคมีที่ตกค้างอยู่ แล้วใส่น้ำแช่ทิ้งไว้ 2-3 วัน ถ่ายน้ำที่แช่ไว้ออกแล้วจึงค่อยนำเลี้ยงปลา  สารเคมีที่ตกค้างมาจากกระบวนการผลิตไฟเบอร์กลาส ถ้าไม่ล้างออกให้หมดอาจทำให้ปลาตายได้

บ่อปลา
โดยหลักการทั่วไปแล้วการเลี้ยงปลาในบ่อเป็นการสร้างระบบนิเวศให้แก่ปลาดี กว่าเลี้ยงในภาชนะอย่างอื่นปลาจะมีความรู้สึกเหมือนอยู่ในแหล่งน้ำธรรมชาติ ไม่เกิดความเครียดทำให้กินอาหารได้ดี สภาพและอุณหภูมิของน้ำในบ่อมีผลกระทบต่อปลาน้อย เนื่องจากปริมาณน้ำที่มีมากจะช่วยลดการเปลี่ยนแปลงให้ช้าลง แต่ในกรณีของปลาทอง ซึ่งเป็นปลากลายพันธุ์มาจากบรรพบุรุษ แม้การสืบทอดเท่าพันธ์ที่ผ่านกาลเวลามายาวนานจนสายพันธุ์”นิ่ง” มีลักษณะเหมือนพ่อพันธุ์และแม่พันธุ์แล้วก็ตามแต่ก็มีแนวโน้มจะกลายพันธุ์ ต่อไปหากอยู่ในสภาพแวดล้อมที่เอื้ออำนวยด้วยเหตุนี้ปลาทองที่เลี้ยงในบ่อ ซึ่งมีระดับความลึกของน้ำและพื้นที่ให้แหวกว่ายมากรูปทรงจะเสียไป เช่น ลำตัวยืดยาวขึ้น  หรือวุ้นบนหัวน้อยลง  เป็นต้น
อย่างไรก็ตามบ่อปลายังถือเป็นความจำเป็นสำหรับผู้ที่เพาะเลี้ยงปลาทองในเชิงพาณิช แม้ว่าคุณภาพจะด้อยลงบ้าง ทั้งนี้เพราะบ่อหนึ่งสามารถรองรับลูกปลาได้เท่ากับใช้อ่างหลายใบ ทำให้สะดวกต่อการดูแล ประหยัดเวลา และประหยัดพื้นที่เลี้ยง