ปลากดทองคำหรือปรากฏทองคำ เริ่มต้นบทความฉบับนี้แบบงง ๆ และสับสนสักหน่อยนะครับ เพราะนี่คือภาษาไทยที่มักจะถูกมองว่ายาก บางครั้งอ่านเหมือนกันแต่สะกดต่างกัน ความหมายก็ไปกันคนละเรื่อง แต่ผมไม่อยากให้คนไทยมองเช่นนั้น อยากให้เรามีความรู้สึกรักและมีความภาคภูมิใจในภาษาไทย เพราะเป็นภาษาของเราเอง ฉะนั้นการพูดการอ่านการแปลความหมายก็ต้องให้มีความถูกต้องด้วย ยกตัวอย่างตามที่ผมกล่าวมาข้างต้น ปลากดทองคำกับปรากฏทองคำ “ปรากฏทองคำ” หมายถึงมีทองคำเกิดขึ้นในที่ใดที่หนึ่งหรือช่วงเวลาใดเวลาหนึ่ง อะไรประมาณนี้ ส่วน “ปลากดทองคำ” ก็คือชื่อของปลาชนิดหนึ่งจำพวกกลุ่มปลา catfish ซึ่งรายละเอียดผมจะบอกให้ทราบในลำดับต่อไป อย่าเพิ่งเบื่อนะครับตามแบบฉบับของจำนง ถีราวุฒิแหละครับบทความเกือบทุกเรื่อง ถ้าใครติดตามผลงานการเขียนของผมอยู่บ่อย ๆ ก็ต้องมีของฝากที่เป็นข้อคิด มุมมองต่าง ๆ เกี่ยวกับสังคมมาฝากกันเป็นประจำ เอาล่ะครับมาเข้าสู่เรื่องที่ผมนำมาเสนอในบทความฉบับนี้กันเลย “ปลากดทองคำ”
ปลากดทองคำ ( Mystus bimaculatus )
ชื่อสามัญ Two-spotted catfish
ปลา กดทองคำจะมีลักษณะคล้ายกับปลาเทโพ คือ มีจุดสีดำเห็นได้ชัดเจนบริเวณคอ แต่มีรูปร่างที่ต่างกันมาก และมีสีสันที่แตกต่างกันด้วย ขนาดของปลากดทองคำที่โตเต็มที่อยู่ที่ประมาณ 12 นิ้ว มีสีสันที่สวยงามอร่าม ต้องใช้คำว่าอร่ามแหละครับ เพราะเวลามันอยู่รวมกันเป็นฝูงในตู้ปลาแล้วไปกระทบกับแสง เปรียบเสมือนว่าเราได้นำทองคำแท่งไปเก็บไว้ในตู้ปลา ซึ่งเป็นภาพที่สวยงามเหนือคำบรรยายจริง ๆ ระดับเรา ๆ จะหาทองคำแท่งมาเป็นสมบัติประดับบารมี ยังคงเป็นเป็นไปได้ยาก สู้เลี้ยงปลากดทองคำให้เต็มตู้เสียเลยจะดีกว่า อย่างน้อยมันคงจะช่วยปลอบใจเราได้บ้าง
ปลากดทองคำสามารถเลี้ยงได้ ทั้งในบ่อดินละตู้กระจก ขนาดตู้ที่เหมาะสมคือ ขนาด 36 นิ้ว ขึ้นไป อาหารที่ให้คือ อาหารเม็ด สามารถเลี้ยงรวมกับปลาสวยงามชนิดอื่นได้ แต่ต้องมีขนาดไม่เล็กมาก ปลากดทองคำเป็นปลาที่ชอบอยู่รวมกันเป็นฝูง หากินอาหารทั้งผิวน้ำ กลางน้ำ และพื้นตู้ เป็นปลาที่เลี้ยงง่ายไม่ยุ่งยากมากเรื่องแต่ไม่ได้หมายความว่า เลี้ยงสี่ห้าเดือนไม่ต้องเปลี่ยนน้ำนะครับ คุณภาพน้ำก็ต้องเอาใจใส่เหมือนกับปลาสวยงามชนิดอื่น ๆ นั่นแหละครับ
ราคา ของปลาชนิดนี้ก็ไม่แพง ราคาโดยทั่วไปอยู่ที่หลักสิบถึงหลักร้อยเท่านั้นเอง ลองซื้อหามาเลี้ยงดูผมรับรองว่าไม่ผิดหวัง บางท่านที่เคยเลี้ยงปลาชนิดอื่นแล้วเคยผิดหวังเพราะว่าปลาที่เลี้ยงมัน เลี้ยงยาก เกิดโรคบ่อย ต้องเอาใจใส่ตลอด ถ้าใครที่เคยเจอกับเหตุการณ์แบบนี้ ลองหันมาเลี้ยงปลากดทองคำน่าจะเหมาะเลยครับ สำหรับท่านที่เคยเลี้ยงปลากดทองคำมาแล้วอยากลองเพาะขยายพันธุ์ดูก็ได้นะครับ นอกจากจะเป็นการเพิ่มปริมาณปลาที่เราเลี้ยงแล้ว ยังสามารถขายได้อีกด้วย แล้ววิธีการเพาะเป็นอย่างไร ยากมั๊ย นี่เลยครับผมจัดให้
วิธีที่ นิยมเพาะพันธุ์ปลากดทองคำส่วนใหญ่ใช้วิธีผสมเทียม เพราะปลากดทองคำจะไม่ไข่ในพื้นที่กักขัง โดยเฉพาะในตู้ปลา ในธรรมชาติปลากดทองคำจะไข่ในบริเวณที่มีน้ำไหลและมีความขุ่นและจะไม่มีการ เฝ้าระวังไข่คือ ไข่แล้วปล่อยให้ตัวผู้ฉีดน้ำเชื้อ แล้วก็ลอยไปตามพื้นโดยมีกระแสน้ำเป็นตัวช่วยพัดพาไปในที่ต่าง ๆ โดยไม่มีทิศทางที่แน่นอน ส่วนในทางการค้านิยมใช้วิธีผสมเทียม เพราะว่าจะได้ลูกปลาเป็นจำนวนมากและมีอัตรารอดสูง ซึ่งในการผสมเทียมนั้นไม่ใช่เรื่องยากและก็ไม่ง่ายคือ ฮอร์โมนที่ฉีดเข้าไปกระตุ้นให้ปลามีการพัฒนาให้ไข่สุกนั้นไม่ได้ผล 100 % เพราะว่าเรื่องที่สำคัญคือความสมบูรณ์ของพ่อแม่พันธุ์ ซึ่งมีความสำคัญมากในการที่จะทำให้เราได้ผลผลิตเป็นจำนวนมากนั่นเอง ถ้าหากไข่ไม่มีความสมบูรณ์ ถึงปลาจะฟักออกมาเป็นตัวได้ก็จริงแต่ก็จะได้ลูกปลาที่อ่อนแอและก็จะตายในที่ สุด ฮอร์โมนจึงเป็นส่วนหนึ่งเท่านั้นที่สำคัญความสมบูรณ์ของพ่อแม่พันธุ์ต้องมา เป็นอันดับหนึ่งครับ
ปลาที่ใช้ทำพ่อแม่พันธุ์ควรมีอายุเฉลี่ย 1 ปี และในการผสมเทียมจะต้องรู้ว่าจะผสมฮอร์โมนอย่างไร ฮอร์โมนชนิดใด อาจจะใช้ต่อมใต้สมองของปลา เช่น ต่อมปลาสวาย หรือปลาไน หรืออาจจะใช้ฮอร์โมนสังเคราะห์คือ suprefact natzal หรือเรียกอีกอย่างว่า buserrelin 1 ขวดมี 10 cc. ต้องนำมาเจือจางก่อนถึงจะนำมาใช้ได้ ถ้าไม่เจือจางก็หารด้วย 1000 ผสมรวมกับ motilium- m เป็น 1 เม็ด เท่ากับ 10 mg คือ จะต้องชั่งน้ำหนักของปลาก่อน จึงคำนวณยาที่จะฉีดได้ ในปลาหนังหรือกลุ่ม catfish จะใช้ความเข้มข้น 28-30 ไมโครกรัม จากนั้นนำฮอร์โมนที่ทำการเจือจางแล้วผสมกับ motilium-m ปลา 1 กิโลกรัม เท่ากับ 1 เม็ด แล้วนำมาบดรวมกับน้ำกลั่น ส่วนน้ำกลั่นหาจากน้ำหนักแม่ปลาลบด้วยฮอร์โมนที่ใช้ เมื่อผสมทุกอย่างเสร็จก็นำมาฉีดให้กับแม่ปลา โดยแม่ปลา 1 กิโลกรัม จะใช้ฮอร์โมนที่ผสมแล้ว 1 cc. ส่วนปลาเพศผู้จะฉีดก็ได้หรือจะไม่ฉีดฮอร์โมนกระตุ้นก็ไม่เป็นไร ดูที่ความพร้อมคือ สามารถทดสอบได้โดยกดท้องเบา ๆ ก็จะมีน้ำเชื้อสีขาวขุ่นไหลออกมา
เมื่อฉีดฮอร์โมนแล้วก็แยกปลาตัว ผู้กับปลาตัวเมียออก และควรเช็คไข่โดยนับตั้งแต่ตอนฉีด ฮอร์โมน 8-10 ชั่วโมง เมื่อมีไข่ไหลออกมาก็นำแม่ปลาขึ้นมารีดไข่ใส่ภาชนะที่เตรียมไว้ แล้วนำน้ำเชื้อตัวผู้มาใส่ ใช้น้ำสะอาดล้างไข่ที่ผสมน้ำเชื้อ 1 ครั้ง แล้วทำการโรยในแผงฟักไข่ที่ทำจากมุ้งตาข่ายสีฟ้า หรือจะเป็นผ้าไนลอนแก้วก็ได้ เติมอากาศและน้ำล้างไข่เพื่อระบายของเสียออกประมาณ 48 ชั่วโมง ลูกปลาก็จะฟักออกมาเป็นตัว ลูกปลาที่ออกมาจะใช้ไข่แดงที่เรียกว่า yolk เป็นอาหารและเมื่อไข่แดงเริ่มยุบควรให้ไรแดงเป็นอาหาร
เป็นอย่างไร บ้างครับกับวิธีการผสมเทียม อาจจะดูยุ่งยากไปหน่อย และต้องมีประสบการณ์พอสมควร แต่มันก็คงจะไม่ยากเกินความสามารถถ้าเราสนใจ ตั้งใจที่จะทำ และมีความสุขในสิ่งที่เราได้ทำ ผมเชื่อว่าคุณทำได้ครับเพราะมันไม่ยากอย่างที่คิด สำหรับท่านที่ไม่มีเวลาหรือไม่มีความเข้าใจในเรื่องการผสมเทียม แค่ต้องการนำปลามาเลี้ยงเพียงไม่กี่ตัว ก็สามารถหาซื้อได้ตามร้านขายปลาทั่วไป ส่วนผมเองหลังจากที่เขียนเรื่องปลากดทองคำเสร็จ คิดว่าจะต้องไปหาซื้อปลากดทองคำมาเลี้ยงเช่นกัน ไม่ใช่อะไรหรอกครับ เผื่อได้โม้ไดคุยกับเพื่อนได้ว่าที่บ้านผมก็มีทองคำเหมือนกัน (ฮา ฮา ฮา แต่เป็นปลานะ ไม่ใช่ทองคำแท่ง)
เอกสารอ้างอิง
ทอง ผาภูมิ .2553.กดทองคำ. นิตยสารสัตว์น้ำ.ปีที่ 11 ฉบับที่ 131. หน้า 72-74.
